Báo Bình Dương điện tử - www.baobinhduong.vn
Tổng Biên tập: LÊ MINH TÙNG
Phó Tổng Biên tập: HUỲNH MINH DÂN - NGUYỄN QUỐC LIÊM
Trải qua 50 năm xây dựng và phát triển thương hiệu gốm sứ hàng đầu Việt Nam, cũng có những khoảng thời gian gốm sứ Minh Long 1 chông chênh trên bờ vực phá sản. Nhưng với tài năng và bản lĩnh quyết đoán của người “thuyền trưởng”, trên hết là tình yêu trọn đời với gốm sứ, ông Lý Ngọc Minh, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty Gốm sứ Minh Long 1, đã từng bước đưa “con tàu” Minh Long vươn tới những đỉnh cao của nghệ thuật gốm sứ, có chỗ đứng trên thị trường thế giới.
Đất cằn sinh ra “thuốc quý”
Dáng người dong dỏng cao, khuôn mặt hiền từ phúc hậu, giọng nói nhỏ nhẹ nhưng rõ ràng, khúc chiết là ấn tượng đầu tiên khi tôi tiếp xúc với ông Lý Ngọc Minh, người được mệnh danh là “vua gốm sứ” của Việt Nam. Ông Lý Ngọc Minh sinh năm 1953 tại Sông Bé (Bình Dương ngày nay), nơi được coi là cái nôi của gốm sứ miền Nam. Tình yêu gốm sứ trong ông được truyền lại từ đời ông nội, vốn là người Phúc Kiến, Trung Quốc, đã sinh sống ở Bình Dương từ thuở khai sinh lập địa.
Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông Minh phải nghỉ học từ năm lớp 3, nên tất cả những điều về gốm, men, màu đều do ông tự mày mò, nghiên cứu. Ông bảo: “Có lẽ tôi ảnh hưởng đức tính cần cù, nhẫn nại nhưng bản lĩnh, quyết đoán từ mẹ. Mẹ tôi luôn dạy phải đi trước, làm sớm hơn dự báo của mình, không để bão tới mới lo dựng nhà, chịu khó thức khuya dậy sớm. Còn cay đắng, trả giá cho thất bại trong đời tôi thì nhiều lắm, đếm không xuể. Không trải nghiệm, không mày mò, không dám làm dám chịu thì không thể tìm ra màu men xanh trời chìm ẩn trong một không gian ba chiều (màu xanh sau cơn mưa) đã mai một, hay màu đỏ sơn (đỏ cung đình) vào gốm sứ”.
Mới 16 tuổi, ông Lý Ngọc Minh đã thay mẹ đứng ra cai quản mấy lò gốm. Để thoát khỏi đói nghèo không còn cách nào khác là phải nghiên cứu để chế ra những men màu cao cấp hơn cho đồ sứ. Cùng với một người bạn lập công ty, xây dựng phòng thí nghiệm, cái tiến mẫu mã hoa văn, tìm ra công thức chế tạo màu men tây rực rỡ sáng đẹp hơn khiến cho sản phẩm giá cao hơn, thậm chí xuất khẩu ra các nước. Đó là vào năm 1970, khi ông mới 20 tuổi.
Gốm sứ Minh Long của gia tộc họ Lý dù có lúc cũng gặp khó khăn không nhỏ, song đã vượt qua và hiện là một trong những thương hiệu gốm sứ uy tín, chất lượng hàng đầu Việt Nam và trên thế giới. Sau khi đất nước giải phóng, việc sản xuất, kinh doanh gốm có phần gián đoạn, ông Minh chuyển sang làm đủ các nghề để mưu sinh. Ông nhớ lại: “Đã từng có những lúc tôi tưởng không thể quay trở lại với nghề. Đó là lúc gia đình tôi bắt đầu trồng bắp cải, đu đủ để sinh sống qua ngày”.
Sau khoảng thời gian gián đoạn cùng những khó khăn chung của cả nước, đến năm 1980 niềm đam mê với gốm sứ thôi thúc ông quay về với nghề cũ. Minh Long đã tái khởi động sản xuất thương mại, có lẽ những nghệ nhân gốm sứ thời ấy chưa bao giờ nghĩ rằng sẽ có ngày công nghệ tiên tiến nhất thế giới sẽ được ứng dụng sản xuất sản phẩm gốm sứ mang thương hiệu Minh Long. Có được điều đó chính là nhờ ông Lý Ngọc Minh luôn đi đầu trong việc chủ động học hỏi cải tiến thiết bị ngành gốm ở khắp nơi trên thế giới.
Cụ thể, năm 1990, Minh Long là một trong những doanh nghiệp dân doanh nhận được giấy phép xuất khẩu đầu tiên và liên tiếp 5 năm sau tỷ trọng hàng xuất khẩu chiếm tới 98% sản lượng. Đến năm 1994, Minh Long chuyển sang tập trung vào thị trường nội địa. Sau này, Minh Long tách thành Minh Long 1 và Minh Long 2, trong đó ông Dương Văn Long đi theo hướng sứ công nghiệp, còn ông Lý Ngọc Minh đi theo hướng gốm sứ mỹ nghệ. Sứ cao cấp của Minh Long 1 hiện chiếm khoảng 90% thị trường trong nước.
“Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”
Cả cuộc đời gửi tình yêu vào đất, vào gốm sứ. Một sản phẩm gốm sứ với ông Minh phải đạt tất cả tiêu chí nằm trong “4 không, 4 có”: Không thời gian, không biên giới, không giới tính và không tuổi tác; có nghệ thuật, có văn hóa, có phong cách và có hồn. Muốn được vậy Minh Long đã sử dụng tất cả nguyên liệu từ thiên nhiên cùng với thiết bị máy móc đúng chuẩn để cho ra sản phẩm đúng chuẩn.
Nồi sứ dinh dưỡng hướng đến sức khỏe người tiêu dùng
Sau gần 10 năm nghiên cứu, ông Lý Ngọc Minh - Anh hùng lao động - đã làm được điều tưởng chừng không thể. Đó là sản xuất gốm sứ cao cấp ở nhiệt độ 1.380 độ C, đạt tiêu chuẩn châu Âu bằng phương pháp đốt một lần lửa, mà theo ông Dietmar Preibinger, nguyên Giám đốc của Rosenthal (hãng sứ nổi tiếng của Đức) thì “Trên thế giới, ngoài Công ty Minh Long chưa có ai thực hiện giải pháp thành công nung một lần ở nhiệt độ 1.380 độ C”. Việc nung một lần ở nhiệt độ 1.380 độ C giúp lớp men có độ cứng chắc, độ bóng cao, ít bám bụi và không chứa chất độc hại đồng thời tạo nên sự khác biệt cho sản phẩm. Việc chuyển qua công nghệ nung một lần và những công nghệ tiên tiến, đột phá khác đã giúp cho Minh Long tiết kiệm tối đa chi phí và cải tiến được chất lượng. Hiện nay, thương hiệu Minh Long 1 đã phủ sóng trên mọi phân khúc thị trường, với hàng ngàn mẫu mã khác nhau. Không chỉ dùng trong khách sạn hay hộ gia đình, gốm sứ Minh Long còn được dùng để làm quà tặng cho các vị nguyên thủ quốc gia trong các sự kiện ngoại giao trọng đại của Việt Nam.
Sau một hành trình vươn tới những đỉnh cao trong nghệ thuật gốm sứ, giờ đây ông Lý Ngọc Minh lại quay trở lại thực hiện những khát khao cháy bỏng từ thời trai trẻ của mình, đó là làm ra những sản phẩm tốt đẹp nhất cho người Việt. Sau gần 15 năm nghiên cứu sâu về kỹ thuật và chế tạo ra dòng sứ dưỡng sinh, Công ty Minh Long 1 đã cho ra đời dòng sản phẩm bộ nồi sứ dưỡng sinh. Đây là sản phẩm có độ sốc nhiệt lên đến 800 độ C, là đỉnh cao của dụng cụ nấu ăn bằng sứ trên thế giới. Dòng sứ dưỡng sinh của Minh Long với đủ các ưu điểm mà bất cứ người tiêu dùng nào đều mơ ước: Giá thành hợp lý, khó nứt vỡ trong quá trình sử dụng, được làm từ chất liệu đất hiếm từ thiên nhiên, lành tính, giữ nguyên hương vị, màu sắc, chất dinh dưỡng của món ăn và đặc biệt không chứa chất độc hại thường gặp như chì, cadmium... giảm nguy cơ tích tụ độc tố gây ung thư.
Tự hào nâng niu hai dòng sản phẩm mới nhất của mình là bộ nồi và ly sứ dưỡng sinh, ông Minh tâm sự: “Sức khỏe của con người chính là tài sản quý giá nhất. Bản thân tôi có thể không phải là một chuyên gia dinh dưỡng, nhưng làm ra những sản phẩm để góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống lại là điều mà tôi luôn nung nấu trong suốt cuộc đời mình. Vì lẽ đó, bộ nồi sứ, ly sứ dưỡng sinh đã ra đời”.
Cả cuộc đời gửi tình yêu vào đất, vào gốm sứ, ông vẫn luôn đau đáu một lòng là xây dựng gốm sứ Minh Long 1 trở thành một hình ảnh không chỉ đẹp cho gia đình, cho dòng họ mình, mà cho đất nước và trở thành niềm tự hào của Việt Nam với bạn bè thế giới. “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”, nhưng theo ông, làm bất cứ việc gì cũng “phải tận nhân lực, mới mong tri thiên mệnh”.
NGỌC THANH